Η Βαρβάρα Κεμερίδου, φιλόλογος και γενική γραμματέας του Πολιτιστικού Συλλόγου Καστορείου «Πολυδεύκης», μετά από διεξοδική έρευνα, μας χαρίζει μια ολοκληρωμένη μελέτη, καλύπτοντας όλες τις πτυχές της ιστορίας, του παρελθόντος και του παρόντος της Μονής Ζωοδόχου Πηγής. Στα κεφάλαια αυτής της μελέτης αναπτύσσεται η ιστορία του μοναστηριού, η αρχιτεκτονική και η εικονογράφησή του, καθώς και το μοναχολόγιο. Ντοκουμέντα της καταγραφής είναι οι επιστολές που παρατίθενται αυτούσιες. Μια ανεκτίμητη προσφορά εκ μέρους της στην Μονή.
Σ’ αυτό το βιβλίο εντυπωσιαστήκαμε από τον θησαυρό που έχουμε στον τόπο μας. Η ιστορία του μοναστηριού ιχνηλατείται πιθανόν στον 8ο αι. μ.Χ. με καταγεγραμμένα ντοκουμέντα που αντιστοιχούν στον 17ο αιώνα μ.Χ.
Το βιβλίο προλογίζει ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης κ. κ. Ευστάθιος, ο οποίος αναλύει τον ρόλο και την αξία των μοναστηριών και του μοναστικού βίου.
Αναλυτικότερα, η καταγραφή ξεκινά με την θέση της Μονής στην πλαγιά του Ταϋγέτου, μετά την μετοίκηση από τον Λουκά στον Κάρδαρη. Ακολουθεί το κεφάλαιο με την αγιογράφηση, η οποία αποδίδεται στον ονομαστό ζωγράφο Δημήτριο Κακαβά, πριν τα μέσα το 17ου αιώνα.
Λεπτομερέστατη και βασισμένη σε αρχειακό υλικό είναι η ιστορική αναδρομή της Μονής. Ξεκινάει από τον 17ο αιώνα με την Μονή να αντικαθιστά το Μοναστήρι της Αγίας Κυριακής στο χωριό Σερβέικα και το άλλο της Κοίμησης της Θεοτόκου, στον Λουκά του Κάρδαρη και να αφιερώνεται στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Την εποχή της Ενετοκρατίας (1688-1715), που η Πελοπόννησος καταλαμβάνεται από τους Ενετούς καταγράφονται στοιχεία για την περιουσία του Μοναστηριού από τα Κρατικά Αρχεία της Βενετίας. Επίσης καταγράφονται τα ιστορικά στοιχεία, μετά την επιστροφή των Οθωμανών και στην συνέχεια η συμβολή της Μονής στην Επανάσταση του 1821, η οποία ήταν σημαντική και καταγράφεται σε μεγάλο αριθμό σχετικών επιστολών, οι οποίες παρουσιάζονται. Σύμφωνα με τα στοιχεία, εκτός από τις παροχές σε τρόφιμα και χρήματα, η Μονή αποτέλεσε και κρησφύγετο καταδιωκομένων και τόπο απόκρυψης πολεμοφοδίων.
Στον εικοστό αιώνα, μεγάλο μέρος της κτηματικής περιουσίας της Μονής δόθηκε στους Έλληνες του Πόντου, που ήρθαν ως πρόσφυγες μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Και η ιστορία της συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Απολύτως περιεκτικό το μοναχολόγιο της Μονής περιέχει λεπτομερή πίνακα με το ονοματεπώνυμο των μοναχών, την καταγωγή τους, την περίοδο που έζησαν στην Μονή και τον βαθμό τους. Επίσης παρατίθενται επιστολές από μοναχούς. Ένα κεφάλαιο αφιερώνεται στην λατρεία του Μοναστηριού. Τέλος γίνεται αναφορά στις εργασίες συντήρησης του ζωγραφικού διακόσμου του Καθολικού της Μονής το 2023.
Το βιβλίο κοσμείται με ωραίες φωτογραφίες που προσφέρθηκαν από μέλη του «Πολυδεύκη», από πατριώτες μας και το θαυμάσιο εξώφυλλο και οπισθόφυλλο από τον φίλο Παναγιώτη Μανιατάκο.
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καστορείου «Πολυδεύκης» συνεπής στις καταστατικές αρχές του και θέλοντας να τιμήσει την ιστορία της Μονής Ζωοδόχου Πηγής εξέδωσε το βιβλίο και το έκανε χορηγία στο μοναστήρι μας. Ευχόμαστε και ελπίζουμε αυτή η προσφορά των μελών και χορηγών του Πολυδεύκη να συνεισφέρει στην ανάδειξη του πολιτιστικού και πνευματικού του πλούτου.
Πηγή: Περιοδικό «Πολυδεύκης»