Η μάχη της Αλευρούς - 21 Σεπτεμβρίου 1825

Τον Ιούνιο του 1825 ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης μπροστά στον κίνδυνο της εισβολής του Ιμπραήμ πασά στην Λακωνία, αποφασίζει την ανασυγκρότηση του στρατοπέδου των Βερβένων (Βόρειος Πάρνωνας) και την δημιουργία ενός νέου στο Γεωργίτσι (Βόρειος Ταΰγετος, μεταξύ Γεωργιτσίου, Λογκανίκου και Δυρραχίου). Στο στρατόπεδο του Γεωγριτσίου, το οποίο διοικείτο αρχικά από τον Αποστόλη Κολοκοτρώνη και κατόπιν από τον Νικηταρά, είχαν συγκεντρωθεί οπλαρχηγοί και περίπου 2.000 άνδρες από τα χωριά της Πάνω Ρίζας*, τα Πισινοχώρια και από την περιφέρεια του Λεονταρίου.
Ο Ιμπραήμ στις 21 Αυγούστου 1825 ξεκίνησε από την Τριπολιτσά (Τρίπολη) με ισχυρό στρατό Αιγυπτίων και δια μέσου Τεγέας και Μανθυρέας φτάνει στα Βέρβενα. Εκεί δεν συναντά καμία αντίσταση από το εκεί στρατόπεδο, το οποίο είχε διαλυθεί λόγω κακών συνεννοήσεων ως προς τις θέσεις άμυνας. Από εκεί προχωρά προς την Αράχωβα (Καρυές) και δια μέσου Βουρλιά (Σελλασία) και Μπασαρά (Βασσαρά) περνά τον Ευρώτα και προς στο τέλος του Αυγούστου μπαίνει στον Μυστρά. Ούτε εκεί συνάντησε αντίσταση καθώς όλοι οι κάτοικοι του Μυστρά είχαν εγκαταλείψει την πόλη την οποία ο Ιμπραήμ λεηλάτησε και πυρπόλησε.
Κατόπιν συνέχισε την πορεία του προς την Λογκάστρα την οποία επίσης πυρπόλησε και φτάνοντας στην Καστανιά (Καστόρι) και στα Περιβόλια συνάντησε την πρώτη αντίσταση από τον Νικηταρά και τούς άνδρες του από το στρατόπεδο τού Γεωργιτσίου. Από τους εκεί ακροβολισμούς, ο Ιμπραήμ έχασε 28 άνδρες και χωρίς να επιμείνει στην επίθεση υποχώρησε και επέστρεψε στον Μυστρά αφού πρώτα πυρπόλησε την Καστανιά και τα Περιβόλια, έκοψε τα δένδρα και λεηλάτησε την άνω κοιλάδα του Ευρώτα. Κατόπιν στράφηκε προς την νότια κοιλάδα του Ευρώτα την οποία επίσης λεηλάτησε αναγκάζοντας τους κατοίκους της να καταφύγουν στις πλαγιές του Πάρνωνα και του Ταϋγέτου. Ο Ιμπραήμ συνέχισε με ταχύτατους ρυθμούς την επέλασή του στην Λακωνία καίγοντας, λεηλατώντας και ερημώνοντας στο πέρασμά του.

Κατά τις 20 Σεπτεμβρίου, κινήθηκε και πάλι βόρεια προς την άνω κοιλάδα του Ευρώτα ακολουθώντας κατά μήκος την δεξιά όχθη του ποταμού. Πριν φθάσει στο ύψος του παραπόταμου Καστανιώτη, στράφηκε δυτικά και με δύο ή περισσότερες φάλαγγες κατευθύνθηκε για δεύτερη φορά προς τα χωριά της Πάνω Ρίζας, Καστρί, Καστανιά και Γεωργίτσι. Στην περιοχή αυτή όμως βρισκόταν και πάλι ο Νικηταράς, ο οποίος έχοντας λάβει εντολή από τον Θ. Κολοκοτρώνη είχε καταφέρει να συγκεντρώσει στο στρατόπεδο του Γεωργιτσίου ισχυρό σώμα ανδρών.
Δεν γνωρίζουμε ακριβώς τις θέσεις, στην περιοχή μεταξύ Γεωργιτσίου και Καστανιάς, όπου ο Νικηταράς είχε εγκαταστήσει τα τμήματα των ανδρών του. Η πιθανότερη διάταξη, η οποία εξασφάλιζε και την προστασία των κατοικημένων περιοχών, είναι η εγκατάσταση ενός τμήματος στην ανατολική άκρη των χωριών Καστρί και Καστανιά και ενός άλλου στην Αλευρού, για την κάλυψη των προσβάσεων προς το Γεωργίτσι.
Οι φάλαγγες του Ιμπραήμ την Δευτέρα 21 Σεπτεμβρίου 1825, πλησιάζοντας τα πιο πάνω χωριά δέχτηκαν επίθεση από τα τμήματα του Νικηταρά. Η επίθεση ήταν σφοδρή και ιδιαίτερα προς το Καστρί και την Καστανιά. Ο Ιμπραήμ βλέποντας ότι οι προσπάθειές του ήταν αποτυχημένες μετά από λίγο διέκοψε την μάχη και οδήγησε τα στρατεύματά του σε υποχώρηση. Προηγουμένως όμως πυρπόλησε τους απροστάτευτους οικισμούς στα Περιβόλια και όσα κτίσματα κατάφερε να προσεγγίσει στο Καστρί και στην Καστανιά. Επίσης μία άλλη φάλαγγα του Ιμπραήμ δέχτηκε επίθεση στον Μπασαρά και τα Βέρροια (Βέρια) από τον Πλαπούτα και τους οπλαρχηγούς της Πέρα Ρίζας.
Κατά τις μάχες αυτές οι απώλειες των Αιγυπτίων ήταν περίπου 70 νεκροί και 28 αιχμάλωτοι, ενώ των Ελλήνων ήταν ελάχιστες. Επί πλέον οι Έλληνες κατάφεραν να ελευθερώσουν πολλά γυναικόπαιδα και να αφαιρέσουν τρόφιμα και ζώα τα οποία οι Αιγύπτιοι είχαν λαφυραγωγήσει και έφεραν μαζί τους.

Στις 23 Σεπτεμβρίου 1825, ο Ιμπραήμ αποχώρησε τελικά από την Λακωνία και επέστρεψε στην Τριπολιτσά αφού κυριολεκτικά ρήμαξε την επαρχία, ιδιαίτερα την πεδινή περιφέρεια και τα χωριά της καθώς και τον Μυστρά.
Εδώ να σημειώσουμε ότι τον Αύγουστο του 1826 ο Ιμπραήμ εισέβαλε και πάλι στην Λακωνία. Αφού λεηλάτησε και πυρπόλησε ξανά τον Μυστρά και την κοιλάδα του Ευρώτα, συνάντησε για τρίτη φορά αντίσταση κοντά στα Περιβόλια και στο Γεωργίτσι, από τους εκεί Λακεδαιμόνιους οπλαρχηγούς.

* Η Πάνω Ρίζα περιελάμβανε τα χωριά Τρύπη, Λογκάστρα, Σουστιάνους, Βορδώνια, Καστρί, Καστανιά, Περιβόλια (το μοναδικό χωριό στην περιφέρεια με 60 οικογένειες Τούρκων και τζαμί), Αλευρού, Γεωργίτσι, Αγόριανη και Λογγανίκο.

Πηγές:
1. Η Σπάρτη και η Λακεδαίμων - Διονυσίου Ι. Σιγαλού, Αθήνα 1963
2. Πρώτη Εισβολή του Ιμπραήμ εις Λακωνίαν - Κωνσταντίνου Λ. Κοτσώνη, Αθήνα 1977