Ταΰγετος - Στην διαδρομή των Παλαιολόγων

Άποψη του οικισμού Καστορίου
14.07.2005

Βορδόνια, Καστόριο, Γεωργίτσι, Λογκανίκος … Χωριά φωλιασμένα στις κατάφυτες πλαγιές του Ταΰγετου που είδαν στο πέρασμα του χρόνου την ιστορία να πορεύεται μέσα από τα λιθόστρωτα καλντερίμια τους, να διαιωνίζει παραδοσιακά ήθη και έθιμα, να ξεσηκώνει τις ανυπότακτες συνειδήσεις των ντόπιων και να υποκλίνεται μπροστά στο μεγαλείο της ελληνικής ψυχής. Οικισμοί σ’ αυτήν την γωνιά της Πελοποννήσου απόλυτα συνδεδεμένοι, τόσο ιστορικά όσο και πολιτιστικά, µε την γεωπολιτική κυριαρχία του Ταΰγετου, ο οποίος, ορθώνοντας το τραχύ, σκιερό του ανάστημα αντικριστά από τον Πάρνωνα, μοιάζει να θέλει να αγγίξει τον ουράνιο θόλο και να συνομιλήσει µε τον Άτλαντα, τον μυθολογικό ήρωα που ζευγάρωσε µε την Ωκεανίδα Πλειόνη. Εδώ στον Ταΰγετο μύθος και ιστορία μπερδεύονται μεταξύ τους γοητευτικά, αποτελώντας ένα κουβάρι δίχως αρχή και τέλος που προκαλεί τον επισκέπτη να ψάξει και να βρει την άκρη του. Άλλωστε, σύμφωνα πάντα µε την μυθολογία καρπός του έρωτα της Πλειόνης και του Άτλαντα αποτέλεσε η Ταϋγέτη, η οποία µε την σειρά της ενώθηκε µε τον ∆ία και γέννησε τον Λακεδαίμονα, που πήρε για γυναίκα του την κόρη του Ευρώτα, την Σπάρτη.

ΚΑΘ’ Ο∆ΟΝ…
Ο οικισμός Βορδόνια
Η γέφυρα του Ευρώτα, στην είσοδο της Σπάρτης, αποτελεί το καλωσόρισµα της λακωνικής πρωτεύουσας στον επισκέπτη που φτάνει εδώ µετά από ένα άνετο ταξίδι 57 χλµ. µέσω της Εθνικής Οδού Τρίπολης - Σπάρτης. Αµέσως µετά το πέρασµα της γέφυρας η διασταύρωση στα δεξιά σας και οι πινακίδες που υπάρχουν στον ίδιο χώρο σηµατοδοτούν την απαρχή του οδοιπορικού σας στα χωριά του αγέρωχου Ταΰγετου. Ο ασφαλτόδροµος που οδηγεί προς τον οικισµό Βορδόνια (14 χλµ.) κινείται αρχικά µέσα σε εκτεταµένους ελαιώνες πάντα κάτω από τον επιβλητικό όγκο του Ταΰγετου.

Αφού προσπεράσετε το µικρό οικισµό Καραβά, σύντοµα θα φτάσετε σε µια διασταύρωση, η αριστερή διακλάδωση της οποίας οδηγεί µετά 1 χλµ. στον οικισµό Βορδόνια. Αγκαλιασµένη από ελαιώνες και σκαρφαλωµένη στην καταπράσινη πλαγιά του Ταΰγετου, η Βορδόνια αποτελείται από τρεις συνοικισµούς: τον Όραχο, την Πάνω Χώρα και την Σουλήνα. Στον Όραχο, αναζητήστε το αρχοντικό του ∆ηµήτρη Ζωγράφου, του λαϊκού ζωγράφου που αναπαράστησε µε µοναδικό τρόπο την σκέψη του Μακρυγιάννη. Επίσης, αρκετά κοντά στο αρχοντικό βρίσκεται και η εκκλησία της Υπαπαντής του Χριστού. Την είσοδο της εκκλησίας κοσµούν µαρµάρινα αγάλµατα φερµένα από τον Μυστρά, ενώ οι δεκαοχτώ εικόνες του τέµπλου αποτελούν έργο του αγιογράφου Αριστείδη Ζωγράφου. 

Μια αρκετά σύντοµη ανηφορική διαδροµή συνδέει τον Όραχο µε την συνοικία της Πάνω Χώρας. Αφού φτάσετε στην Πάνω Χώρα, αφήστε το όχηµά σας κοντά στην εκκλησία του Αγίου ∆ηµητρίου και πάρτε το στενό χορταριασµένο µονοπάτι που καταλήγει στο ερειπωµένο φράγκικο κάστρο της Βορδόνιας, απ’ όπου έχετε µια εκπληκτική πανοραµική θέα της ευρύτερης περιοχής. Το κάστρο της Βορδόνιας, που καταστράφηκε το 1460 από τον Μωάµεθ τον Πορθητή, βρισκόταν σε διαρκή επικοινωνία µε το κάστρο του Μυστρά και οργάνωναν από κοινού εξεγέρσεις εναντίον των Τούρκων. 

Ο ποταμός Κάστορας
Προκειµένου να επιστρέψετε στον κεντρικό οδικό άξονα, για να συνεχίσετε το ταξίδι σας προς τον οικισµό Καστόριο, µπορείτε να ενεργήσετε κατά δύο τρόπους. Ο ένας τρόπος είναι να επιστρέψετε στον Όραχο και να κατευθυνθείτε ξανά προς την αρχική διασταύρωση της Βορδόνιας. Στην δεύτερη περίπτωση µπορείτε να επιλέξετε µια αρκετά πιο σύντοµη, αλλά οπωσδήποτε δυσκολότερη λύση: µέσα από την Πάνω Χώρα, µια µικρή πινακίδα θα σας κατευθύνει σ’ ένα χωµατόδροµο, ο οποίος µετά περίπου 3 χλµ. καταλήγει στον κεντρικό δρόµο, σε ελάχιστη απόσταση από το µικρό οικισµό Καστρί. Ο συγκεκριµένος χωµατόδροµος είναι βατός µε επιβατικό αυτοκίνητο µόνο τους καλοκαιρινούς µήνες. Κατά την παρουσία σας στο Καστρί επισκεφτείτε τη πάλλευκη Μονή Καστριού, που βρίσκεται φωλιασµένη µέσα στα βραχώδη κοιλώµατα του ορεινού όγκου του Ταΰγετου. 

Λίγο πριν από το Καστόριο βρίσκονται οι πηγές του Αγίου Μάµαντα, όπου λειτουργούν οι εγκαταστάσεις εκτροφείου πέστροφας και σολωµού. Πρώτη σας όµως µέριµνα κατά την άφιξή σας στο Καστόριο είναι η µετάβασή σας στον λόφο του Προφήτη Ηλία, στην είσοδο του χωριού, προκειµένου να απολαύσετε πανοραµικά το Καστόριο. Στην κεντρική πλατεία του χωριού, όπου µπορείτε να απολαύσετε τον καφέ σας στο καφέ-εστιατόριο "Λουσίνα", δεσπόζει ο καθεδρικός ναός της Γέννησης της Θεοτόκου (1879) µε το περίτεχνο τέµπλο της και σε µικρή απόσταση από το Καστόριο βρίσκεται η σκαρφαλωµένη στα βράχια του Ταΰγετου Μονή της Παναγίας.

Μετά το Καστόριο, το Γεωργίτσι (4 χλµ.) αποτελεί τον επόµενο προορισµό του οδοιπορικού σας. Ωστόσο, µόλις 1 χλµ. από την κεντρική πλατεία του Καστορίου θα υποχρεωθείτε σε άλλη µια στάση. Η πινακίδα που υπάρχει στα αριστερά του δρόµου (πριν από την τσιµεντένια γέφυρα του ποταµού) δείχνει την αφετηρία απ’ όπου ξεκινά ένα χαραγµένο µονοπάτι το οποίο οδηγεί στο κοντινό φαράγγι του Καστορίου και στις Πηγές του Αϊ-Γιάννη. Πυκνή υδρόφιλη βλάστηση, µικρές ξύλινες γέφυρες, χώροι αναψυχής, πλατάνια ζωσµένα µε κισσούς, πετρόκτιστες βρύσες και κρυστάλλινα νερά συνθέτουν την εικόνα µιας εκπληκτικά ειδυλλιακής τοποθεσίας, την οποία δεν πρέπει να προσπεράσετε, αλλά επιβάλλεται να την εξερευνήσετε και να την γνωρίσετε.

Το κατάφυτο Γεωργίτσι
Συνεχίζοντας για το Γεωργίτσι, στην είσοδο του οικισµού Περιβόλια, θα προσπεράσετε την διασταύρωση που οδηγεί στον αρχαιολογικό χώρο της Πελλάνας (5 χλµ.), για να προσεγγίσετε κατόπιν τον οικισµό της Αλευρούς. Στην κάποτε φηµισµένη για τους αλευρόµυλούς της Αλευρού, αναζητήστε την κατοικία του µπάρµπα-Γιάννη Παπασταφίδα, για να θαυµάσετε τις µοναδικές δηµιουργίες ενός γνήσιου λαϊκού καλλιτέχνη-ξυλογλύπτη.

Μετά την Αλευρού η ανηφορική ελικοειδής διαδροµή που οδηγεί στο Γεωργίτσι εισβάλλει µέσα στο καταπράσινο οικοσύστηµα των βουνοπλαγιών του Ταΰγετου, αποτελώντας το οµορφότερο ίσως κοµµάτι όλου του οδοιπορικού. Πριν από την άφιξή σας στο Γεωργίτσι κάντε µια στάση στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, ένα θρησκευτικό κτίσµα του 1619. Στον εξωτερικό τοίχο της
εκκλησίας προβάλλουν ζωγραφισµένοι οι Αρχάγγελοι σε φυσικό µέγεθος και πάνω από τη συγκεκριµένη αγιογραφία υπάρχει επιγραφή που πληροφορεί ότι οι Αρχάγγελοι, το ∆εσποτικό,καθώς και ο σταυρός του τέµπλου φιλοτεχνήθηκαν το 1824 επί ηµερών του ιερέα Γερµανού.

Το δημοτικό σχολείο του Γεωργιτσίου
Το κεραµοσκέπαστο Γεωργίτσι, πνιγµένο µέσα στην καταπράσινη αγκαλιά της τοπικής φύσης, αποτελεί ένα εξαίσιο "µπαλκόνι" του Ταΰγετου, καθώς προσφέρει µια ανυπέρβλητη θέα της κοιλάδας του Ευρώτα και της απέναντι οροσειράς του Πάρνωνα. Ωστόσο, την ωραιότερη άποψη της ευρύτερης περιοχής θα την απολαύσετε από την άνω γειτονιά του οικισµού, εκεί όπου οδηγεί ο περιφερειακός δρόµος που ξεκινά από την είσοδο του χωριού, στα αριστερά του οδικού άξονα. Στη γραφική πλατανοσκέπαστη πλατεία του χωριού µπορείτε να γευµατίσετε ή να πιείτε τον καφέ σας, ενώ τα λιθόστρωτα καλντερίµια που ξεκινούν απ’ εδώ θα οδηγήσουν τα βήµατά σας σε αρκετές όµορφες γωνιές του χωριού. Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε το δηµοτικό σχολείο του χωριού, ένα παραδοσιακό πετρόκτιστο οικοδόµηµα του 1933 σε σχήµα "γάµα", που έχει την ιδιαιτερότητα να διαθέτει δύο προαύλια, ένα για τα αγόρια και ένα για τα κορίτσια. Το Γεωργίτσι αποτελεί αναµφίβολα έναν προορισµό που θα ενθουσιάσει τους απαιτητικούς οδοιπόρους. Ο δηµοτικός ξενώνας που πρόκειται σύντοµα να λειτουργήσει, υποδηλώνει την σοβαρή προσπάθεια των τοπικών αρχών να προωθήσουν την τουριστική ανάπτυξη του λακωνικού οικισµού.

Ο Προφήτης Ηλίας στον Λογκανίκο
Η Αγόριανη, ένα παραδοσιακό χωριό µε πετρόκτιστες κατοικίες και στενά δροµάκια, αποτελεί τον επόµενο οικισµό που θα σας υποδεχτεί και µόλις 3 χλµ. µακρύτερα, ο οικισµός του Λογκανίκου απλώνει τις γειτονιές του πάνω στο κατάφυτο κορµί του Ταΰγετου. Ο Λογκανίκος, που αποτελούσε τον προµαχώνα του αρχαίου σπαρτιατικού κράτους, κατείχε θέση-κλειδί πάνω στον οδικό άξονα µετακίνησης πληθυσµών και στρατιωτικών σωµάτων προς και από την Αρκαδία και δέσποζε µε τρόπο καθοριστικό πάνω στη βασιλική οδό των Παλαιολόγων. Ο επιβλητικός ναός του Προφήτη Ηλία, που φιλοξενεί σπάνιες αγιογραφίες του Αγίου Γεωργίου, προβάλλει στην κεντρική πλατεία του χωριού ενώ στην βόρεια έξοδο του Λογκανίκου, πάνω στις πλαγιές του Ταΰγετου, βρίσκονται οι βυζαντινοί ναοί του Αγίου ∆ηµητρίου και της Γέννησης της Θεοτόκου. Ένας σύντοµος, βατός χωµατόδροµος και ένα οριοθετηµένο µονοπάτι στην συνέχεια θα σας οδηγήσουν σε αυτά τα δύο θρησκευτικά µνηµεία του Λογκανίκου, ενώ στον ίδιο χώρο υπάρχουν και τα λιγοστά υπολείµµατα ενός φράγκικου κάστρου. Επίσης, στην διαδροµή Αγόριανης - Λογκανίκου, µια πινακίδα στα δεξιά του κεντρικού οδικού άξονα κατευθύνει προς την στενή ασφάλτινη λωρίδα που οδηγεί προς τον οικισµό της Αγίας Τριάδας, απ’ όπου µπορείτε στην συνέχεια να µεταβείτε στην χαράδρα Κοτιτσιάνη µε τον µετέωρο βράχο.

Οι Πηγές του Ευρώτα
Μετά τον Λογκανίκο και αφού προσπεράσετε τον οικισµό Κυπαρίσσι, η διασταύρωση που θα συναντήσετε στα αριστερά σας καταλήγει µετά 1 χλµ. στην Μονή Αµπελακίων. Κτισµένη σ’ έναν απότοµο βράχο, η γυναικεία Μονή Αµπελακίων, που είναι αφιερωµένη στην Γέννηση της Θεοτόκου, ιδρύθηκε τον 19ο αιώνα και αποτελεί ένα σηµαντικό θρησκευτικό κέντρο της περιοχής. Αξίζει τον κόπο να πραγµατοποιήσετε µια µικρή παράκαµψη για να την επισκεφτείτε, αφού µεταξύ άλλων, η θέα της γύρω κατάφυτης περιοχής από τον χώρο της µονής είναι εκπληκτική. 

Επιστρέφοντας και πάλι στο σηµείο της διασταύρωσης θα συναντήσετε µια γέφυρα. Περνώντας στην απέναντι πλευρά της γέφυρας θα κατευθυνθείτε δεξιά για να φτάσετε µετά περίπου 1,5 χλµ. στις Πηγές του Ευρώτα, µια ειδυλλιακή τοποθεσία µε πυκνή βλάστηση και τρεχούµενα νερά, που λειτουργεί ως χώρος
αναψυχής. Μετά τις Πηγές του Ευρώτα ο επόµενος και τελευταίος προορισµός του οδοιπορικού σας είναι η Μονή Αγίου Νικολάου (Μονή Καλτεζών). Ένας στενός, γεµάτος στροφές οδικός άξονας συνεχίζει µετά τις Πηγές του Ευρώτα την πορεία του µέσω των οικισµών Σκορτσινού, Πάπαρη, ∆άφνης και Μανιάτη, για να καταλήξει τελικά µπροστά στην πόρτα της γυναικείας Μονής Καλτεζών. Σηµαντική βοήθεια στον εντοπισµό της µονής αποτελεί η υποδειγµατική σήµανση που υπάρχει µετά τον οικισµό Πάπαρη, ενώ καθ΄ οδόν µετά τον οικισµό Μανιάτη µεσολαβούν 3 χλµ. βατής χωµάτινης διαδροµής. Η Μονή Καλτεζών άρχισε να κτίζεται το 1719 από τους µοναχούς Άνθιµο και Καλλίνικο, ενώ στις 26-5-1821 πραγµατοποιήθηκε εδώ η ιδρυτική συνεδρίαση της Πελοποννησιακής Γερουσίας, στην οποία έλαβαν µέρος, µεταξύ άλλων, ο Μαυροµιχάλης, ο Πονηρόπουλος, ο ∆εληγιάννης και ο Βρεσθένης. Το Ευαγγέλιο πάνω στο οποίο έγινε η ορκωµοσία των µελών της γερουσίας αποτελεί κειµήλιο της µονής, ενώ εντυπωσιακές είναι και οι πάµπολλες τοιχογραφίες που κοσµούν τους εξωτερικούς χώρους της µονής. 

ΣΥΝΟΨΙΖΟΝΤΑΣ …
Η Μονή Καλτεζών
Από την Μονή Καλτεζών έχετε δύο επιλογές, προκειµένου να επιστρέψετε στην Τρίπολη. Μπορείτε να επιστρέψετε από την ίδια διαδροµή (µέσω των οικισµών Μανιάτη και ∆άφνης), για να καταλήξετε τελικά µετά 17 χλµ. στην Εθνική οδό Τρίπολης - Καλαµάτας, στο ύψος περίπου της Κάτω Ασέας. Στην άλλη περίπτωση, θα πρέπει να µεταβείτε στο χωριό Καλτεζές, απ’ όπου, µέσω ενός βατού χωµατόδροµου 6 χλµ. θα φτάσετε στον οικισµό Βλαχοκερασιά. Στην συνέχεια, ο επαρχιακός ασφαλτόδροµος, µέσω του οικισµού Κερασιά (2,5 χλµ.), θα σας οδηγήσει στην Εθνική οδό Τρίπολης - Σπάρτης, περίπου στο 20ο χλµ. Ωστόσο, σηµείο αναφοράς της δεύτερης επιλογής αποτελεί - δίχως αµφιβολία - το παραδοσιακό καφενείο του Χρήστου Μάντρου στην Βλαχοκερασιά. Εκεί, κάτω από τις πυκνόφυλλες ακακίες, το σιροπιαστό γλυκό του κουταλιού που θα απολαύσετε, θα σας αποζηµιώσει µε το παραπάνω για την κούραση της διαδροµής, ενώ ο νους σας, που σίγουρα θα δραπετεύσει, µοιραία θα ταξιδέψει και πάλι πάνω στην διαδροµή των Παλαιολόγων, διατρέχοντας ένα τοπίο απαράµιλλα γοητευτικό, φορτωµένο µε ιστορικές µνήµες από την αρχαιότητα ως το αθάνατο ’21.

Η παραπάνω διαδρομή περιέχεται στον ταξιδιωτικό οδηγό "25 Αποδράσεις στην Ελλάδα" Εκδόσεις TSALLIS.

Ο Άγιος Δημήτριος στον Λογκανίκο

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

∆ΙΑΜΟΝΗ
ΣΠΑΡΤΗ
1) Ξενοδοχείο Λήδα Τηλ. 27310-23601
2) Ξενοδοχείο Μανιάτης Τηλ. 27310-22665
3) Ξενοδοχείο Μενελάιον Τηλ. 27310-22161
4) Ξενοδοχείο Απόλλων Τηλ. 27310-22491
5) Ξενοδοχείο Λακωνία Τηλ. 27310-28951

ΤΡΙΠΟΛΗ
1) Ξενοδοχείο Αρκαδία Τηλ. 2710-225551
2) Ξενοδοχείο Ανακτορικό Τηλ. 2710-225545
3) Ξενοδοχείο Άρτεµις Τηλ. 2710-225221

ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ
1) Ξενοδοχείο Απόλλων Τηλ. 27910-24828
Μεταφορικά µέσα αλλοτινών εποχών
2) Ξενοδοχείο Αρκαδία Τηλ. 27910-22223
3) Ξενοδοχείο Αχίλλειο Τηλ. 27910-23276
4) Ξενοδοχείο Πάρις Τηλ. 27910-22410

ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ
ΣΠΑΡΤΗ
1) Αστυνοµία Τηλ. 27310-27093
2) Νοσοκοµείο Τηλ. 27310-28671
3) Τροχαία Τηλ. 27310-26311
4) ∆ήµος Τηλ. 27310-26517

ΤΡΙΠΟΛΗ
1) Αστυνοµία Τηλ. 2710-224847
Παραδοσιακή Μωραΐτικη κατοικία
2) Νοσοκοµείο Τηλ. 2710-371700
3) Τροχαία Τηλ. 2710-222349
4) ∆ήµος Τηλ. 2710-222235

ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ
1) Αστυνοµία Τηλ. 27910-22222
2) Κέντρο Υγείας Τηλ. 27910-22974
3) ∆ήµος Τηλ. 27910-22265

ΦΑΓΗΤΟ
Σ’ όλα τα χωριά της διαδροµής υπάρχουν ταβέρνες-ψησταριές που σερβίρουν ψητό αλλά και µαγειρευτό φαγητό. Όλες συνήθως βρίσκονται στις κεντρικές πλατείες των χωριών. Μπορείτε να αγοράσετε εξαιρετικό λάδι, ελιές, εσπεριδοειδή, τυροκοµικά και λουκάνικα.

Φωτογραφίες: Κωνσταντίνος Μητσάκης, Όλγα Παπαδόγιαννη

Πηγή: Περιοδικό ENDURO